Özel Okul Öğretmenlerinin Kıdem Tazminatı Hakkı

5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, özel okullarda çalışan öğretmenlerin iş sözleşmeleri ve kıdem tazminatı haklarını düzenleyen önemli yasal bir çerçevedir. Bu Kanun'a göre, özel öğretim kurumlarında çalışan öğretmenler, sözleşme sürelerinin bitiminde işveren tarafından iş sözleşmelerinin yenilenmemesi durumunda kıdem tazminatı talep edebilirler. Ancak bu konuda farklı görüşler ve yargı kararları bulunmaktadır.

Özel Okul Öğretmenlerinin İş Sözleşmelerinin Türü

Özel öğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş sözleşmeleri genellikle belirli süreli iş sözleşmesi olarak yapılır. Bu sözleşmeler, en az bir yıllık süreyle yapılmak zorundadır ve öğretmenlerin her yıl aynı kurumda çalışmaları için bu sözleşmelerin yenilenmesi gerekmektedir. Yargıtay, belirli süreli iş sözleşmelerinin yenilenmemesi durumunda öğretmenlerin kıdem tazminatı alabilmeleri için bazı özel koşullar aramaktadır.

Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu 2017/1E. 2018/2K. 23.02.2018 “5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 9’uncu maddesinde belirtilen iş sözleşmesinin niteliğinin belirli süreli iş sözleşmesi olduğu anlaşılmakla, kanunda öngörülen bu durumda 4857 sayılı İş Kanunu’nun 11’inci maddesinde belirtilen objektif koşulun gerçekleştiği kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla kanun hükmünün sözleşmenin belirli süreli yapılması zorunluluğunu öngördüğü durumda objektif koşulların varlığı aranmaz. Kanun hükmü ile sözleşmenin belirli süreli yapılması gereken hâllerde belirli süreli sözleşmenin zincirleme yapılması da sözleşmenin belirli süreli olma niteliğini ortadan kaldırmaz.”

Kıdem Tazminatı Hakkı

Belirli süreli iş sözleşmesi olan bir öğretmenin iş sözleşmesinin süresi sonunda yenilenmemesi, eğer işveren tarafından haklı bir gerekçe olmadan yapılırsa, öğretmenin kıdem tazminatına hak kazanabileceği kabul edilmektedir. Bu durumda, iş sözleşmesinin feshi niteliğinde olan bu durum, öğretmene kıdem tazminatı talep hakkı doğurur. Yargıtay'ın verdiği kararlara göre, özel okul öğretmenlerinin iş sözleşmelerinin yenilenmemesi bir fesih sayılırsa, kıdem tazminatı hakkı doğar.

Yargıtay Kararları ve Öğreti

Yargıtay’ın içtihatlarına göre, belirli süreli iş sözleşmelerinin süresinin dolmasıyla yenilenmemesi, kıdem tazminatı konusunda farklı sonuçlar doğurabilmektedir. Yargıtay, öğretmenlerin yıllar boyunca aynı kurumda çalışmış olmalarını dikkate alarak, sözleşmenin yenilenmemesini iş güvencesi kapsamında değerlendirip, kıdem tazminatına hak kazandıran bir durum olarak kabul etmiştir. Ancak bu konuda öğreti ve yargı kararları arasında zaman zaman farklılıklar görülebilmektedir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2015/922E. 2017/316K. 22.02.2017 “ davacının çalıştığı iş yerinde halen görev yapan müdür yardımcısının, henüz sözleşme devam ederken 2011 yılı Ağustos ayında davacının sözleşmesinin yenilenmeyeceğini beyan ettiği ve 2011 Eylül döneminde okula yeni bir Türkçe öğretmeni alındığı konusundaki tanık beyanları, davacının davalıya çekmiş olduğu ihtarname ve Kütahya Bölge Çalışma Müdürlüğüne yapmış olduğu başvuru birlikte değerlendirildiğinde, davacının birer yıllık belirli süreli sözleşmeler ile 2006 yılından bu yana Türkçe öğretmeni olarak çalışmaya devam ettiği ve her yıl sözleşmesinin yenilendiği, 2011 yılında ise davacının, sözleşmesinin yenilenmesini beklemesine rağmen davalı işveren tarafından herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin sözleşmenin yenilenmemiş olması nedeniyle davacının kıdem tazminatına hak kazandığı kabul edilmelidir. Nitekim Hukuk Genel Kurulunun 26.11.2014 gün, 2013/22-1443 E.-2014/958 K. sayılı kararında da aynı türde uyuşmazlıkla ilgili olarak davacının iş sözleşmesinin sürenin sonunda işverence haklı bir neden gösterilmeksizin yenilenmemesi nedeniyle kıdem tazminatı taleplerinin kabulünün gerekeceği kabul edilmiştir.”

Sonuç

5580 sayılı Kanun uyarınca özel okul öğretmenlerinin kıdem tazminatı hakkı, iş sözleşmesinin türüne ve sözleşmenin yenilenmemesi durumunda işverenin haklı bir gerekçeye sahip olup olmamasına bağlıdır. Öğretmenlerin kıdem tazminatı talepleri, yargı kararları doğrultusunda değerlendirilmektedir ve işçiyi koruma ilkesine göre şekillenmektedir. Bu bağlamda, öğretmenlerin iş sözleşmelerinin yenilenmemesi halinde haklarını korumak adına hukuki süreçlere başvurmaları önemlidir.