Boşanma ve Mal Rejiminin Tasfiyesi Davalarında Delil Elde Etme Yasağı: Hukuki Esaslar ve Uygulama

Boşanma davaları ve mal rejiminin tasfiyesi davaları, evlilik birliğinin sona ermesi sürecinde hem mali hem de kişisel hakların korunması açısından büyük önem taşır. Bu süreçte mahkemeye sunulan delillerin hukuka uygun şekilde elde edilmesi şarttır. Delil elde etme yasağı, tarafların hukuka aykırı yollarla bilgi veya belge toplamasını önlemek amacıyla oluşturulmuş önemli bir hukuki ilkedir. Türk Hukuku’nda bu ilke, hem Medeni Usul Hukuku hem de Anayasa tarafından güvence altına alınmıştır. Bu yazıda, delil elde etme yasağının kapsamı, hukuki dayanakları, uygulamaları ve Yargıtay kararları ışığında detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Delil Elde Etme Yasağı Nedir?

Delil elde etme yasağı, hukuka aykırı yollarla elde edilen bilgilerin ve belgelerin mahkemede delil olarak kullanılmasını engelleyen bir ilkedir. Bu ilke, adil yargılanma hakkını koruma amacı taşır ve tarafların birbirlerinden gizlice veya rızaları olmadan bilgi toplamalarını önlemeye yöneliktir. Örneğin:

• Bir eşin diğer eşin telefonuna izinsiz bir uygulama yükleyerek mesajlarını okuması,

• Banka kayıtlarının gizlice ele geçirilmesi,

• Özel mülke izinsiz girilerek kanıt toplanması.

Bu tür deliller, hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle mahkemede dikkate alınmaz.

Hukuki Dayanaklar

Delil elde etme yasağı, Türk Hukuku’nda birçok farklı düzenleme ile güvence altına alınmıştır:

1. Türk Medeni Usul Hukuku (HMK): Hukuka aykırı delillerin mahkemelerde kullanılamayacağı açıkça belirtilmiştir.

2. Anayasa: Kişisel hak ve özgürlüklerin korunması, Anayasa’nın temel ilkelerindendir. Hukuka aykırı delillerin kullanımı, bu hakların ihlali anlamına gelir.

3. Yargıtay İçtihatları: Yargıtay, hukuka aykırı delillerin geçersiz sayılması gerektiğine dair birçok karar vermiştir.

Bu düzenlemeler, kişilerin özel hayatının korunması ve adil bir yargılama sürecinin sağlanması açısından büyük önem taşır.

Mal Rejiminin Tasfiyesi Davalarında Delil Elde Etme Yasağı

Boşanma sonrası açılan mal rejiminin tasfiyesi davalarında, tarafların mal varlıklarının nasıl paylaşılacağı belirlenir. Ancak bu süreçte de delillerin hukuka uygun şekilde toplanması zorunludur. Örneğin:

• Eşlerden birinin, diğer eşin banka hesap bilgilerini rızası olmadan ele geçirmesi,

• Ortak mülkiyete ilişkin belgelerin gizlice alınması,

• Yasa dışı yollarla elde edilen mali veriler.

Bu tür deliller mahkemede geçerli sayılmaz. Mal rejimi davalarında, hukuka uygun yollarla elde edilen belgeler ve bilgiler dikkate alınır.

Boşanma Sürecinde Delillerin Toplanması

Boşanma ve mal rejiminin tasfiyesi davaları, birbirine bağlı süreçlerdir. Boşanma davasında sunulan deliller, mal rejimi davasında da kullanılabilir. Ancak bu delillerin hukuka uygun olması şarttır. Hukuka aykırı deliller, davanın reddine veya tarafların hak kaybına yol açabilir.

Delil Türleri:

• Tanık İfadeleri: Olaylara doğrudan şahit olmuş kişilerin ifadeleri, geçerli bir delil türüdür.

• Resmi Belgeler: Banka kayıtları, tapu senetleri gibi belgeler hukuka uygun şekilde temin edilmelidir.

• Dijital Deliller: Mesajlar, e-postalar ve sosyal medya yazışmaları, tarafların rızası dahilinde sunulduğunda geçerli delil sayılabilir.

Hukuka Aykırı Delillerin Geçersizliği

Türk Hukuku’nda, hukuka aykırı yollarla elde edilen deliller mahkemede kullanılamaz. Yargıtay, bu konuda katı bir yaklaşım sergilemekte ve hukuka uygunluğu sağlamayan delillerin geçersiz olduğunu sıklıkla vurgulamaktadır.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/11915E. 2018/2369K. 22.02.2018 “Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle davacı kadının eşinin telefonuna yüklediği program ile elde edilen görüşme kayıtları hukuka aykırı delil olup, kusur belirlemesinde dikkate alınamayacağının ancak dosyada mevcut diğer delillere göre de davalı erkeğin boşanmaya sebep olan olaylarda tam kusurlu olduğu anlaşılmakla yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA”

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/1268E. 2019/3978K. 03.04.2019 “Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle, davalı kadına yüklenen sadakat yükümlülüğüne aykırı davranış fiilinin ispatında kullanılan ve dedektif tarafından çekilen fotoğrafların hukuka aykırı delil niteliğinde olması sebebiyle kusur belirlemesinde esas alınamayacağı, ancak yapılan yargılama ve toplanan diğer delillerden davalıya ait telefon görüşme dökümlerine göre davalı kadının güven sarsıcı davranışlarda bulunduğunun, ayrıca davacı erkeğin de dedektif tutmak suretiyle kusurlu olduğunun, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda davalı kadının yine de ağır kusurlu bulunduğunun anlaşılmasına göre, yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA”

Delil Elde Etme Yasağının Kapsamı ve Amaçları

Delil elde etme yasağının temel amacı, tarafların özel hayatlarını korumak ve hukukun üstünlüğünü sağlamaktır. Bu kapsamda:

• Kişisel verilerin izinsiz şekilde ele geçirilmesi,

• Fiziksel veya dijital alanlara izinsiz giriş yapılması,

• Kişisel gizliliği ihlal eden yöntemler kullanılması, yasaklanmıştır.

Bu yasağın uygulanması, mahkemelerin yalnızca hukuka uygun delillere dayanarak karar vermesini sağlar.

Sonuç ve Değerlendirme

Boşanma ve mal rejiminin tasfiyesi davalarında delil elde etme yasağı, hem hukuki hem de etik bir ilke olarak önemli bir yere sahiptir. Hukuka aykırı yollarla elde edilen delillerin mahkemede kullanılmasına izin verilmez. Bu durum, adil bir yargılama sürecinin sağlanması ve kişisel hakların korunması açısından kritik öneme sahiptir.

Tarafların hukuki süreçte hak kaybına uğramamak için delilleri hukuka uygun yollarla toplaması ve gerektiğinde profesyonel hukuki destek alması önerilir. Bu yaklaşım, hem davaların sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlar hem de tarafların haklarını koruma altına alır.