Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir ve Nasıl Açılır ?

Anlaşmalı boşanma davası, eşlerin boşanma ve boşanmaya bağlı unsurlarda mutabakata vardığı bir davadır. Eşler, boşanma kararıyla beraber nafaka, tazminat, mal paylaşımı, velayet gibi hususlarda da uzlaşmaya varmış olmaları gerekmektedir. Eşler, boşanma davasının eki niteliğindeki hususlarda hazırladıkları protokolü mahkemeye sunmaları gerekmektedir. Sunulan protokol neticesinde gerekli incelemeler hızlıca tamamlanır ve anlaşmalı boşanma süreci, çekişmeli boşanmanın aksine kanunda görülen eksiklikler bulunmadığı sürece tek celsede ve aynı gün sona erer, ayrılmak için başvurulacak en kısa ve uygun yoldur.

Anlaşmalı Boşanma Davası Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma davası, kanunda boşanma davasının genel sebeplerinden evlilik birliğinin sarsılması başlığı altında düzenlenmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 166/2 maddesinde “Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur.” hükmü amirdir.

Medeni Kanun’da belirtilen şartları genel hatlarıyla inceleyecek olursak;

1. Evliliği en az bir yıl sürmüş olması gerekir.

Bir yıldan daha kısa süren evliliklerde, kanunda öngörülen başka sebeplerden boşanma davası açmak mümkün ise de kanunun anlaşmalı boşanma hükümlerine dayanarak anlaşmalı boşanma davası açmak mümkün değildir.

2. Eşlerin birlikte dava açması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi gerekir.

Eşlerin birlikte başvurmaları sonucu anlaşmalı boşanma gerçekleşebileceği gibi eşlerden birinin usulüne uygun olarak açmış olduğu boşanma davasındaki tüm talepleri diğer tarafın kabul etmesi ile de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir. Ayrıca çekişmeli boşanma davası devam etmekte iken tarafların anlaşmalı boşanma iradelerini açıklayan protokolü mahkemeye sunmaları ya da duruşma esnasında anlaşma şartlarını duruşma zaptına geçirmeleri ile de anlaşmalı boşanma sağlanabilir.

3. Hâkimin eşleri bizzat dinlemesi gerekir.

Medeni Kanun, anlaşmalı boşanmak isteyen eşlerin iradelerini özgürce açıklayabilmelerini amaçlamıştır. Hâkimin, eşleri bizzat mahkeme huzurunda dinleyerek, iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi gerekmektedir. Bu sebeple eşlerin duruşmaya birlikte katılmaları zorunludur.

4. Eşlerin boşanmaya ilişkin iradeleri birbirine uygun olmak zorundadır.

Anlaşmalı boşanma davasında karar kesinleşinceye kadar eşlerin boşanmanın mali sonuçları, gerekse çocukların durumu konusunda kabul edilen protokole ilişkin irade beyanından dönmesini engelleyici yasal bir hüküm bulunmamaktadır. Eşlerden birinin sonradan protokol hükümlerini kabul etmemesi ve boşanmaktan vazgeçmesi halinde, boşanma davası çekişmeli olarak görülmeye devam edeceğinden anlaşmalı boşanma hükümleri uygulanmayacaktır.

5. Eşlerin boşanmanın mali sonuçları ve velayet hususunda anlaşmaları, bu anlaşma neticesinde hazırlanan protokolün hâkim tarafından uygun bulunması şarttır. Boşanma davası sona erdikten sonra protokol hükümlerinin değiştirilmesi ve dava açılması mümkün değildir. Bu sebeple protokolün doğru bir şekilde hazırlanması ve hakim tarafından incelenmesi ve uygun bulunması gerekmektedir.

Anlaşmalı Boşanma Davalarının Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüştürülmesi

Türk Medeni Kanunu 166/2 maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak açılan ve devam etmekte olan anlaşmalı boşanma davası, kanunda belirtilen şartların daha sonra ortadan kalkması halinde çekişmeli boşanma davası olarak görülmeye devam edilir. Eşlerden birinin anlaşmalı boşanma davası devam etmekte iken,

· Boşanma iradesinden dönmüş olması,

· Boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu hakkında hazırlanan protokol

hükümlerini kabul etmediğini bildirmesi

halinde anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanma davası olarak görülecektir.

Anlaşmalı boşanma protokolü, eşlerin boşanma ve boşanmanın sonuçlarına ilişkin olarak düzenleyip mahkemeye sundukları sözleşmedir. Türk Medeni Kanunu 166/2 maddesine göre boşanmaya ilişkin protokolün hâkim tarafından uygun bulunması zorunludur. Bu sebeple aşağıdaki unsurların,

1. Taraf Bilgileri

2. Tarafların Boşanmaya İlişkin İradesi

3. Çocuğun Velayeti

4. Çocuğun Bakım Ve Eğitim Giderleri İçin İştirak Nafakası

5. Çocukla Kişisel İlişki Kurulması

6. Mali Açıdan Zor Durumda Kalacak Eş İçin Yoksulluk Nafakası

7. Maddi Ve Manevi Tazminat Talepleri

8. Mal Paylaşımı

9. Yargılama Giderleri Ve Avukatlık Ücreti

10. Diğer Veya Ek Hususlar

protokolde açık, net ve eksiksiz bir şekilde düzenlenmiş olması gerekmektedir. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir.

Unutmamak gerekir ki, anlaşmalı boşanma davasında protokol aracılığıyla hüküm altına alınan, boşanmanın mali sonuçlarına ilişkin hususlar hakkında yeniden dava açmak mümkün değildir.